‘Ik zou wel een weekend weg willen, maar dat mag van niet van S’ zegt mijn cliënt. Ik kijk haar lang aan. Ze is een vrouw van 43, runt het bedrijf van haar man, nu hij door ziekte niet in staat is dat zelf nog te doen, daar heeft ze haar baan voor opgegeven, ze voedt hun dochters op en de huishouding drijft in het geheel op haar inzet. Het bevreemdt me dat ze dit zegt en dat ze het zó uitdrukt.
Ze is manager en helemaal ‘in control’ en dan maakt ze deze opmerking. Ik begrijp het niet. Hoe kan het dat iemand die zoveel aanstuurt het gevoel/de indruk heeft dat ze niet weg mag van haar man, die zelf niet meer in staat is de zaak aan te sturen en ook niet meer voor zichzelf en hun dochters kan zorgen.
We onderzoeken het. Ze vertelt dat hij niet wil dat ze gaat en daar laat ze het bij. Daarmee gaat ze onder S staan. Ze is de underdog. Er zijn wel meer dingen die S niet wil, maar die ze toch doet. In die situaties bespreekt ze het met S en dan snapt hij dat. Of ze bespreekt het en hij snapt het niet, maar ze gaat toch haar eigen gang. Zij staat aan het roer. Maar hier niet. Ze ziet dat zij het zelf in stand houdt. Er is iets in haar dat hier (onbewust) vrijwillig aan mee werkt. Ik noem dat haar topdag. Ze voelt zich schuldig. Ze heeft het gevoel dat ze hem hiermee iets ontneemt. S heeft een niet aangeboren hersenaandoening en verliest steeds meer de controle over zijn leven en ook het leven zelf zal hij verliezen. Dat maakt dat ze het moeilijk vindt om voor zichzelf te kiezen, ook al heeft ze dat zo hard nodig om de zorg voor hem en de kinderen en de zaak te kunnen volhouden. Ze ziet dat zowel de underdog als de topdogpositie delen van haar zelf zijn. Zij zélf staat het zich niet toe en zij zélf lijdt daaronder. S is weliswaar degene die het haar verbiedt maar zij werkt daaraan mee uit schuldgevoel en zo creëert zij haar eigen topdog én underdog.
Het zou anders zijn als ze zou zeggen: ‘ik zou dat graag willen maar ik zie op tegen de ruzie met hem en dat maakt dat ik het niet doe’ of ‘het kost meer moeite om de zorg voor hem en de meiden te regelen, dan dat het me oplevert, dus doe ik het niet’ of ‘ik ga niet uit liefde voor S’. Als ze dat zou zeggen zou de uitkomst hetzelfde zijn: ze gaat niet. Maar toch zou ze dan verantwoordelijkheid nemen; ze heeft dan zelf de keuze gemaakt in plaats van zich onwillig te schikken in een keuze die voor haar gemaakt is.
Jikke Verhulst
Wil je reageren op deze column? Mail dan naar Jikke Verhulst.
“Ik schrijf graag en veel. Ik schrijf dagelijks om dossiers van mijn cliënten bij te houden, maar ik kruip ook soms gepassioneerd achter het toetsenbord als ik iets lees in de krant waar ‘niets van klopt’ of waar iets heel belangrijks aan ontbreekt. Ik maak jullie graag deelgenoot van gebeurtenissen in mijn werk en dagelijks leven en mijn reflecties daar op.”